La cucina povera, of de armeluiskeuken in Italië.
Volgens bronnen zou la cucina povera ontstaan zijn in de Middeleeuwen toen de lagere klasse de restmaaltijden of -producten kreeg als voedsel.
Ze kookten creatief en ontwikkelden nieuwe recepten. Het werd later een kookfilosofie waar je met beperkte middelen, toch smaakvolle gerechten weet klaar te maken.
In tijden van grote schaarste kwam die kookfilosofie weer op.
De gerechten en de kookmethodes die toen ontstonden werden gevestigde waardes. Generaties zijn met die gerechten opgegroeid, ook al behoorden ze zelf niet tot de armsten van de samenleving.
Ik vroeg mijn Italiaanse tante Franca of la cucina povera bij hen vroeger ook bekend was. Mijn grootouders komen uit Noord-Italië en ze hebben de oorlog meegemaakt. Dat was een periode van schaarste.
Ze vertelde dat de benaming van la cucina povera niet zo duidelijk werd benoemd. Wel gingen mensen meer producten koken die in de buurt te vinden waren, van kruiden in het bos tot het verwerken van oud brood. Niemand had het heel breed, dus werd er creatief gekookt. En elke regio heeft zo zijn lokale producten, zo ontstonden ook typische povera gerechten.
Vlees was duur en daarom werd er vaak met peulvruchten gekookt. Zeker in Noord-Italië. Ze werden ook de bonenvreters genoemd (bekijk hier het recept pasta met borlottibonen).
Nu nog maakt mijn Italiaanse familie gerechten klaar van toen. Ook al kunnen ze zich veel meer veroorloven. Het zijn smaakvolle gerechten.
Onze eigen cucina povera
Ik hoor vaak lovende woorden over hoe inventief mensen zijn met la cucina povera. Het zijn geweldige gerechten, dat geef ik toe. Toch heeft elk land een cucina povera. Internationaal zijn er heel wat creatieve gerechten te vinden. Elk land heeft een geschiedenis aan een periode met schaarste.
Kijk maar naar de Nederlandse en de Belgische keuken. In tijden van armoede aten we ook geen kaviaar maar hutsepot of stoemp. Of broodpudding en rumkorsten.
Italianen hebben er alleen een mooie naam aan gegeven en de tradities en de verhalen in ere gehouden. We kunnen hier rijkelijk van leren.
Beluister de podcast
Beluister de podcast over la cucina povera bij Smaakmakers van Zegert van der Linde. Smaakmakers is ook te beluisteren via Spotify en Apple Podcast.
Pastina met kaas
Elk Italiaans kind is opgegroeid met flinke borden pastina. Dit eenvoudig en makkelijk pastagerecht kreeg je vaak als je ziek was of moe. Het was beter dan welke medicatie ook, en ja, soms kuchte je even zodat je ouders naar de keuken snelden om heerlijke pastina voor je te maken. Maar zie het niet alleen
Traditionele schüttelbrot
Schüttelbrot is een heel populair, krokant platbrood dat bijna dagelijks op tafel komt. Eet het met een flinterdun plakje speck zoals het hoort. Brood vormt een essentieel onderdeel van het dagelijks leven van de Zuid-Tiroler, dat merk ik goed. Lokale bakkers hebben een mooi scala aan broodvarianten, zoals met roggemeel en zuurdesem, soms verrijkt met
Sträuben met veenbessenconfituur
Wanneer je naar Zuid-Tirol reist dan is de kans groot dat je deze heerlijke gefrituurde snack strauben met friszure veenbessenconfituur op een festival geserveerd krijgt. De Zuid-Tiroolse keuken heeft haar wortels in de Oostenrijkse keuken en daarom lijkt deze snack op eerst zicht misschien niet meteen Italiaans. Het beslag is makkelijk te maken, de moeilijkheid ligt